Gdzieś między Polską a Niemcami, a szczególnie w NRD

Śladami NRD: Co zostało z NRD?

Na zakończenie wycieczki postanowiliśmy jednak znaleźć soljankę i zatrzymaliśmy się w tym celu w centrum Eisenach. No i rzeczywiście po paruset metrach się znalazła, zgodnie z moimi przypuszczeniami nie w restauracji, tylko w barze. Ale trzeba było zapytać, na tablicach wypisana nie była.

Soljanka

Soljanka

Zjedliśmy, bardzo dobra była, dojedliśmy pożegnalnym bratwurstem i pojechaliśmy do domu.

Stoisko z bratwurstami w Eisenach

Stoisko z bratwurstami w Eisenach

Nadszedł czas na podsumowanie: Co zostało z NRD po prawie ćwierć wieku?

  • Miasta i miasteczka byłego NRD nie różnią się jakoś zasadniczo od miast i miasteczek części zachodniej. Nawet post-NRD-owskie blokowiska nie odstają za bardzo od tych zachodnich. Nie wiedząc o podziale można by nie zauważyć różnicy.
Poenerdowskie bloki w Erfurcie

Poenerdowskie bloki w Erfurcie

  • Trabanty i Wartburgi widuje się czasem na ulicach, ale nie są to złomy, tylko dobrze utrzymane
Wartburg 353 w Suhl

Wartburg 353 w Suhl

 

Trabant 601 w Ilmenau

Trabant 601 w Ilmenau

 a nawet odbajerowane (niech ktoś jeszcze spróbuje powiedzieć, że Trabant to nie był ładny samochód)

Pimpowany Trabant w Ilmenau

Pimpowany Trabant w Ilmenau

 

Pimpowany Trabant w Ilmenau

Pimpowany Trabant w Ilmenau

 samochody hobbystów.

Gazik w Erfurcie

Gazik w Erfurcie

  • NRD-owskie motory, a zwłaszcza motorowery, sa dość często spotykane i ludzie jeżdżą nimi bo one są dobre, a nie przez Ostalgię. Nawet we Frankfurcie widuję często Simsony Schwalbe, a pod fabryką parkuje ETZ.
  • Na pchlim targu w Erfurcie było sporo rzeczy z NRD, ale nic takiego co chciałbym kupić, ani nawet nic takiego, czemu chciałbym zrobić zdjęcie. Na sprzedaż zostało samo badziewie. Za to gdy ktoś sprzedawał Lego, to chciał za nie dużo więcej niż chcą u nas, we Frankfurcie, na bazarze. Dla nich to ciągle nowe i wartościowe. Gdyby ktoś jednak był zainteresowany to adres: Erfurt Roter Berg, Parkplatz Bonhoefferstraße, w każdą sobotę (oprócz świąt) od 7 rano.
  • Wszystkie muzea związane z tematem NRD należą do NGO-sów albo entuzjastów. Jeżeli przy jakimś muzeum coś do powiedzenia mają władze lokalne (jak przy tym Elektromuseum i muzeum NRD-owskich produktów z Erfurtu), to muzea te mają problemy. Władze wolałyby o tej przeszłości zapomnieć. Możliwe że taka jest właśnie przyczyna słabości takich muzeów w Polsce - władze ich nie chcą (no chyba że jest to muzeum precz-sko-munom), NGO-sy są słabe, a entuzjaści nie mają na organizację porządnego muzeum pieniędzy. Największym problemem jest lokal - i na to władze często mają wpływ.
  • Produkty z NRD są dość częstą dekoracją wystaw małych sklepów.
NRD-owska kamera jako dekoracja sklepu w Erfurcie

NRD-owska kamera jako dekoracja sklepu w Erfurcie

  • Syn stwierdził, że ludzie tam w Turyngii są trochę inni niż w Hesji. Jednak ja tego (już?) nie zauważam.

Zapraszam do powtórnego przejrzenia starych notek, w wielu podmieniłem zdjęcia na swoje, parę dodałem i jeszcze trochę dodam.

I mam pomysł. Jeżeli ktoś z czytelników zrobi sobie podobną wycieczkę, albo ma coś do opowiedzenia o NRD, to zapraszam do gościnnej publikacji na moim blogu.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dotyczy: , , , , ,

Kategorie:DeDeeRowo

4 komentarze

Śladami NRD: Ilmenau – kampus

Po obejrzeniu miasta zajrzeliśmy na kampus uczelni.

Technische Hochschule Ilmenau miała za NRD status odpowiadający niemieckiej Fachhochschule, czyli polskiej Wyższej Szkole Inżynierskiej. Po zjednoczeniu uczelnia się rozrosła i awansowała na Technische Universität, odpowiednik polskiej politechniki.

Na kampusie trochę się zmieniło. Baraków już nie ma, bloki H i I zmieniły się nie do poznania - do zwykłych prostopadłościanów dołożono strome dachy i balkony. Blok H był tak przerobiony już w 1999, I zrobiono później.

TU Ilmenau - kampus, akademik - blok H

TU Ilmenau - kampus, akademik - blok H

Pozostałe budynki zostały bez większych zmian.

TU Ilmenau - kampus, akademik - blok A

TU Ilmenau - kampus, akademik - blok A

Stoi nawet budyneczek dawnego kampusowego sklepu, ale sklepu w środku już nie ma.

TU Ilmenau - kampus - dawny sklep spożywczy

TU Ilmenau - kampus - dawny sklep spożywczy

Budynków uczelnianych na wzgórzu zrobiło się bardzo dużo. Nie można już podjechać pod nie samochodem - kiedyś samochodu prawie nikt ze studentów nie miał, teraz dojazd zamknęli bo miejsc do parkowania na górze jest za mało.

TU Ilmenau - budynki uczelni

TU Ilmenau - budynki uczelni

W ogóle osobom planującym studiować w Niemczech sugeruję zainteresowanie się Ilmenau. Uczelnia jest całkiem przyzwoita, a życie tam jest tanie. W dużych miastach ceny wynajęcia czegoś do mieszkania są powalające, a w Ilmenau zwolniło się bardzo dużo mieszkań w osiedlach i ceny za pokój są podobno niskie. Można też obyć się bez samochodu, a nawet bez komunikacji miejskiej. Sprawdzone - jeden mój młodszy krewny kilka lat temu zrobił rok w Ilmenau i był bardzo zadowolony.

Bardzo poprawiło się połączenie drogowe - teraz do Arnstadt, Ilmenau i Suhl jedzie się wygodną autostradą A71 od strony Erfurtu.

[mappress mapid="8"]

Na tym kończymy dzień drugi wyprawy. W następnym odcinku zaczniemy dzień trzeci.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dotyczy: , , ,

Kategorie:DeDeeRowo

Skomentuj

Śladami NRD: Ilmenau – miasto

W Ilmenau poszliśmy zobaczyć co się zmieniło w mieście. Byłem już raz tam po zjednoczeniu, w 1999. No i przez ostatnie 13 lat nie zmieniło się już zbyt wiele. Już między 1989 a 1999 zburzono co większe ruiny, zbudowano centrum handlowe, odremontowano większość domów, zwłaszcza na głównych ulicach, zamieniono niektóre ulice w ciągi piesze itd. Ale wtedy nie miałem jeszcze cyfrówki, stąd zdjęcia zrobiłem dopiero teraz.

Dawniej i dziś: pierwsze zdjęcie zeskanowane z pocztówki chyba z lat 70-tych, drugie aktualne.

Pocztówka z Ilmenau (NRD) - główna ulica, ok. 1975

Pocztówka z Ilmenau (NRD) - główna ulica, ok. 1975

 

Ilmenau

Ilmenau

 Ratusz dawniej i dziś:

Pocztówka z Ilmenau (NRD) - ratusz, ok. 1975

Pocztówka z Ilmenau (NRD) - ratusz, ok. 1975

 

Ilmenau - ratusz

Ilmenau - ratusz

 Cukiernia pani Schindler została przebudowana, teraz jest tam również kawiarnia. Niestety w soboty nieczynna, nie mogłem spróbować czy ciastka nadal takie dobre jak kiedyś.

Ilmenau .- Konditorei Schindler

Ilmenau .- Konditorei Schindler

Z dwóch kin zostało tylko jedno - Linden Lichtspiele, w miejscu drugiego (tego gorszego - Volkslichtspiele) jest teraz Sparkasse.

Ilmenau - Linden Lichtspiele

Ilmenau - Linden Lichtspiele

[mappress mapid="9"]

No i oczywiście podmieniłem na swoje zdjęcia w notkach:

  • Restauracja "Zum Löwen", kiedyś najlepsza w mieście, ale okresami zamknięta bo zabytkowy budynek groził zawaleniem (notka 23).
  • Tablice poświęcone Goethemu (notka 18).
  • Dworzec kolejowy - ten się cokolwiek zmienił (notka 32).
  • Budynki uczelni w  mieście (notka 6).
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dotyczy: , ,

Kategorie:DeDeeRowo

Skomentuj

Śladami NRD: Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

EDIT 2015:09.27: Jak się dowiaduję, w czerwcu 2015 muzeum zostało niestety zamknięte. Wielka szkoda i strata. Więcej na ten temat TUTAJ.

To już szósta notka, a jesteśmy nadal dopiero przy drugim dniu wyprawy. Z Suhl pojechaliśmy do Ilmenau. A w Ilmenau jest największe muzeum NRD-owskich zabawek w Niemczech. A pewnie i na świecie, bo gdzie indziej mają mieć duży zbiór zabawek z NRD?

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

Muzeum mieści się w sporej  hali i jest po prostu imponujące.

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

Mają tam prawie wszystko co pamiętam jako zabawki z NRD i jeszcze sporo rzeczy których wcale nie kojarzyłem z NRD. Na przykład przypomniałem sobie, że miałem taki statek.

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

Pamiętam, że takie zabawkowe zegarki dla dzieci były do kupienia w kioskach w Polsce. Nie miałem pojęcia że były z NRD.

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

Tak samo z tymi układankami.

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

I miałem taki samochód. To on był z NRD!?

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

Muzeum NRD-owskich zabawek Ilmenau

I jeszcze mają modele do sklejania, różne systemy klocków, samochody, czołgi, kolejki, i masę innych rzeczy. I jeszcze trochę artykułów niezabawkowych z NRD. Szczerze polecam, robi wrażenie i przywołuje masę wspomnień z dzieciństwa.

Adres:

DDR Spielzuegmuseum
Rottenbachstr. 27
98693 Ilmenau 

[mappress mapid="10"]

Więcej zdjęć w notce 33, podmieniłem tam zdjęcia z sieci na swoje. A z innych zdjęć zrobię jeszcze sporo notek.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dotyczy: , , , ,

Kategorie:DeDeeRowo

5 komentarzy

Żegnaj NRD (41): Tłumaczenia

Nadszedł czas aby napisać o najlepszym sposobie dorabiania sobie w NRD. O tłumaczeniach.

Mimo formalnego zamknięcia granicy polsko - NRD-owskiej  do NRD przyjeżdżało sporo Polaków. Robotnicy, studenci, osoby prywatne na zaproszenia, młodzież na kolonie, obozy, wymianę... No i delegacje z zakładów pracy. Żeby nawiązać kontakty z podobnymi zakładami z NRD, albo na szkolenie. I dla takich delegacji praktycznie zawsze potrzebny był tłumacz.

Tłumaczy dla firm dostarczała firma "Intertext", jak teraz czytam należąca do SED. Nie wiem, ilu tłumaczy (i czy jacykolwiek) byli tam zatrudnieni na stałe, u nas brali przede wszystkim studentów na umowy-zlecenia na konkretne tłumaczenia. A stawki mieli bardzo przyzwoite - o ile pamiętam to od sześciu do ponad dwudziestu marek za godzinę (zależnie czy tłumaczenie zwykłe, czy z podwyższoną trudnością itp.). Do tego zwracali koszty dojazdu i dodawali dietę. Wspomniany wcześniej były aspirant polski mieszkający w okolicy dobrze żył praktycznie wyłącznie z tych intertextowych tłumaczeń.

Moje pierwsze tłumaczenie nie było jednak z Intertextu - tłumaczyłem na polski tekst który miała opowiadać polskim zwiedzającym pani zajmująca się miejscowym muzeum w Ilmenau (Tu mieszkał Goethe). Parę stron tekstu i stówa wpadła do kieszeni.

Pocztówka z Ilmenau - ratusz, NRD, ok. 1975

Pocztówka z Ilmenau - ratusz, NRD, ok. 1975

 

 Potem trafiały mi się już tylko tłumaczenia z Intertextu. Parę opiszę, bo to ciekawe.

Byłem na przykład na tłumaczeniu w fabryce VEB Nadelwerk Ichtershausen (dziś TNI Chirurgisches Nadelwerk GmbH) należącej do kombinatu Solidor (dziś Solidor Heuer GmbH). Fabryka produkowała igły, szpilki, druty do robienia na drutach, szydełka itp., ale również bardziej zaawansowane technologicznie wyroby jak na przykład igły chirurgiczne, również do mikrochirurgii. W Polsce z nazwy firmę tę znał mało kto, ale jej wyroby z pewnością. Firma powstała jeszcze w XIX wieku, w sekretariacie stała zabytkowa szafa z ekspozycją wyrobów firmy przygotowana na wystawę światową w Paryżu, chyba 1889 bo jakoś prawie 100 lat jej było. Podobno wtedy była to jedna z największych fabryk igieł na świecie. Delegacja z Polski składała się z zastępcy kierownika d/s technicznych i głównego technologa z podobnej fabryki. Zostali oprowadzeni po zakładzie (no i ja przy okazji też, ciekawe było, fabryka całkiem porządna), trochę pogadali poszli do knajpy i po jednym dniu parę setek wpadło (tłumaczenie techniczne - podwyższona trudność - wyższa stawka).

Dawny Nadelwerk Ichtershausen

Dawny Nadelwerk Ichtershausen

Innym razem byłem na tygodniowym tłumaczeniu w Erfurcie, w ośrodku szkoleniowym VEB Mikroelektronik Erfurt. Trzech fachowców z Polski przyjechało zrobić kurs z naprawy pamięci taśmowej CM 5300 (CM jest w cyrylicy, czyta się SM) do RWPG-owskich klonów komputerów PDP11.

Pamięć taśmowa CM 5300

Pamięć taśmowa CM 5300 Źródło: www.robotrontechnik.de

Panowie z Polski byli raczej apatyczni i niezbyt zainteresowani kursem. Próbowałem im zwracać uwagę na interesujące informacje podawane przez prowadzącego, ale oni wprost stwierdzili że ich to nie za bardzo interesuje, są tam tylko po to żeby dostać dokumentację serwisową. W sumie ja nauczyłem się na tym kursie najwięcej, tyle że wiedzy zupełnie mi niepotrzebnej. Jeździłem co dzień rano do Erfurtu, wieczorem do Ilmenau, przez ten tydzień wpadło chyba coś koło półtora tysiączka (znowu przypominam - średnia płaca 800 marek). Żyć, nie umierać.

Inne tłumaczenie, też tygodniowe, w tymże VEB Mikroelektronik Erfurt było z obsługi jakiegoś ich komputerowego stanowiska księgowego, oprócz Niemek były tam panie z Polski i Czech, znacznie bardziej zainteresowane tematem niż ci panowie elektronicy od pamięci taśmowych. Maszyna wyglądała podobnie do tej na zdjęciu, ale nie dam już głowy czy to dokładnie ta. I znowu wpadło z półtora tysiąca.

Maszyna do fakturowania Robotron 1720

Maszyna do fakturowania Robotron 1720 Źródło: www.robotrontechnik.de

Innym razem, na wakacjach 1988, byłem pierwszy raz w życiu na koloniach. Jako tłumacz. Były to dwutygodniowe kolonie w Karwi, były tam dzieci (10-13 lat) z Polski, ZSRR i NRD. Tłumaczenie takich rzeczy bywa trudniejsze niż tłumaczenia fachowe - raz dzieci śpiewały swoje piosenki a potem tłumacze tłumaczyli o czym piosenka była. Kilka dziewczyn z NRD zaśpiewało piosenkę kończącą się frazą, którą do dziś pamiętam, ale nie mogę wyguglać całości (to znaczy frazę tak - "Die Luzie", punkowy zespół Abstürzende Brieftauben - ale całość na pewno nie ta, bo to była pointa, a nie początek)

Die Luzie hat`n Kind gekriegt und keiner weiß von wem
Der Nachbar hat`n Schäferhund, vielleicht ist es von dem!

(Lucy zaszła w ciąże, nikt nie wie z kim / sąsiad ma owczarka, może to z nim.)

Jakoś udało mi się zręcznie wybrnąć z sytuacji.

Kolonie były prawie jak wczasy, tylko trochę potłumaczyć. Była na przykład wycieczka na Hel, potem statkiem do Gdańska, zwiedzanie Gdańska i powrót. Na Helu stacjonowało wojsko, nie wiem jak teraz, ale wtedy ograniczenia były prawie jak w strefie nadgranicznej NRD. Przez teren garnizonu nie mogli przejeżdżać obywatele innych państw (dokumenty sprawdzano na wjeździe i wyjeździe), dokumenty ludzi wysiadających z autobusu PKS-u sprawdzał stojący na przystanku żołnierz, do autobusu turystycznego też wsiadał żołnierz i pilnował żeby czegoś nie kombinować i nikt na terenie wojskowym nie wysiadł. Jednego dnia na wycieczkę taką pojechała połowa dzieci polskich i dzieci radzieckie z opiekunami. Dzieci z zagranicy miały przykazane żeby się nie odzywać bo nic nie będzie z wycieczki i się udało. Następnego dnia pojechała druga połowa dzieci polskich i dzieci NRD-owskie. Tak samo dzieci milczały już od wyruszenia, ale żołnierz na wjeździe zaczął sprawdzać dokumenty i od razu trafił na opiekuna grupy niemieckiej. I zaraz z pretensjami do kierowcy "Wczoraj też byli tylko Polacy, co?". Dał się jednak uspokoić i przewiózł całą grupę na drugą stronę, mimo że był żołnierzem służby zasadniczej i za tydzień mieli go wypuścić - a gdyby się wykryło to miałby problemy. W NRD by nie zadziałało - żaden by się nie odważył, bo konsekwencje dużo większe. Opiekunowie grupy niemieckiej zebrali potem jakąś kawę i parę czekolad i podarowali żołnierzowi w prezencie.

Na wycieczce zwiedzaliśmy stare miasto w Gdańsku, katedrę, potem Dar Pomorza i Błyskawicę. Na Błyskawicy tłumaczenie znowu zrobiło się techniczne - oprowadzający żołnierz kiedy mu powiedziałem że nie wiem jak po niemiecku jest kabestan stwierdził: "A powiedz kabestan, i tak nie będą wiedzieli co to jest. Ty to i tak dużo tłumaczysz, bo inni to prawie nic.".

ORP Błyskawica

ORP Błyskawica Źródło: Wikipedia Autor: Kkic

Natomiast na Darze Pomorza miałem scysję z panią przewodnik. Mieli tam, do cholery, niesamowicie ciekawy zabytkowy statek, a przewodniczka rozwodziła się nad leżącymi w gablocie polskimi flagami i chciała żeby to tłumaczyć. Powiedziałem jej, że to dzieci z NRD i żeby sobie darowała, bo ich to nie interesuje i mnie zresztą też. Po krótkiej wymianie zdań się obraziła. Taką samą rozmowę miał z nią poprzedniego dnia tłumacz grupy z ZSRR, Rosjanin zresztą.

Dar Pomorza, Gdynia, 1988

Dar Pomorza, Gdynia, 1988

Gdy tłumaczyłem rozmowy o ustalaniu menu dla dzieci dowiedziałem się, czego pod żadnym pozorem nie może być do jedzenia, bo wszystkie dzieci z NRD tego dania kuchni polskiej nienawidzą. Nie zgadniecie: Naleśniki z serem.

Wiele dzieci z NRD całkiem nieźle poczynało sobie w handlu międzynarodowym. Nawiozły czekolady, kawy itp. i posprzedawały wszystko wcale nie potrzebując pomocy tłumacza. Nakupiły za to innego towaru do sprzedania w NRD - tego całego plastikowego, rzemieślniczego badziewia. Na pewno w dalszym życiu sobie radzą.

Wszystkie dzieci były zachwycone krajową małą gastronomią. Lody, gofry, zapiekanki - tego w NRD nie było.

Urlop był fajny, a wpadło za niego coś pod trzy tysiące. Super sprawa, co nie?

[mappress mapid="46"]

No i chciałem napisać jeszcze o jednym tłumaczeniu. Będą o nim aż dwa osobne odcinki. To będzie kulminacja - w następnym odcinku: Bo gdy Titanic tonął, to też orkiestra grała. A nawet 18 orkiestr.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dotyczy: , , , , , , , , , ,

Kategorie:DeDeeRowo

4 komentarze

Żegnaj NRD (37): Ochrona środowiska w NRD

Mówiąc o ochronie środowiska w NRD jestem trochę ahistoryczny - w tych czasach w bloku socjalistycznym mało się środowiskiem przejmowano.

Pisałem już o zakładach Leuna - środowiskowo była to jedna wielka katastrofa, inne zakłady nie odbiegały standardami od tego.

Nawet w naszych mało uprzemysłowionych okolicach Lasu Turyńskiego nie było wcale dobrze. Glas i Porcelana nie były zbyt uciążliwe dla środowiska - właściwie emitowały jedynie spaliny od grzania pieców do wypalania porcelany i topienia szkła, a porcelana na hałdzie nie jest szczególnie szkodliwa - bo to w zasadzie tylko taka forma minerału. Problem środowiskowy leżał gdzie indziej.

Ilmenau składało się w dużej części ze starych domów ogrzewanych piecami. Tylko nowe osiedla i kampus były ogrzewane centralnie ciepłem odpadowym z Glasu. No a reszta musiała palić tym, co było dostępne. A w NRD dostępne były praktycznie wyłącznie brykiety z węgla brunatnego.

Brykiet z węgla brunatnego (nie NRD-owski, tam wyglądały inaczej)

Brykiet z węgla brunatnego (nie NRD-owski, tam wyglądały inaczej) Źródło: Wikipedia Autor: Markus Schweiß

W NRD prawie nie było węgla kamiennego, za to sporo brunatnego - więc nie było wyjścia. Ale brykiety takie to nie jest zbyt czyste paliwo, zwłaszcza tak zasiarczone jak w NRD. Spalanie ich powoduje emisję mnóstwa pyłów i gazów o niezbyt przyjemnym zapachu. Elektrownia na węgiel brunatny (niestety nie NRD-owska) ma całe instalacje do wyłapywania tych pyłów i odsiarczania spalin, ale w piecu domowym oczywiście niczego takiego nie ma. Stąd nad leżącym w dolinie miasteczkiem przez całą zimę unosił się regularny smog. Gdy wiał silniejszy wiatr nie było tak źle, ale normalnie, w budynkach uczelni leżących w mieście lepiej było nie wietrzyć. Naprawdę, lepiej było siedzieć na sali wykładowej zasmrodzonej przez ludzi, niż wywietrzyć - czyli wpuścić te wyziewy pyłowo-siarkowe do środka. Zawartość siarki w tych spalinach była też jedną z głównych przyczyn kwaśnych deszczów niszczących lasy.

Na zdjęciu poniżej: Fabryka brykietów w Espenhain, najbardziej zanieczyszczone miejsce w NRD.

Fabryka brykietów w Espenhain

Fabryka brykietów w Espenhain Źródło: www.nach-gedacht.net

A raz jeden, roku nie pamiętam, ale na podstawie listy alarmów smogowych w Niemczech zamieszczonej w niemieckiej Wikipedii wnioskuję, że musiał to być początek lutego 1987, zdarzyło się coś niesamowitego. Przez dobry tydzień wiatr nie wiał prawie wcale, i to w sporej części Europy. W Berlinie Zachodnim wprowadzono alarm smogowy i ograniczenia w ruchu samochodów, żeby nie pogarszać sytuacji (we wschodnim oczywiście wszystko było OK, dwusuwowe Trabanty i Wartburgi mogły jeździć jak zwykle). Potem przyszedł łagodny powiew i wtedy się zaczęło. Czegoś takiego nigdy wcześniej ani później nie widziałem i nie chciałbym już więcej zobaczyć.

Chodziłem wtedy wieczorami do centrum obliczeniowego, położonego obok budynków uczelni na górce nad kampusem. Dla skrócenia drogi chodziłem na przełaj przez łąkę. Normalnie, niezależnie od warunków pogodowych dróżkę było widać wystarczająco, nawet w bezksiężycową noc wystarczały światła miasteczka. Raz co prawda w taki bezksiężycowy wieczór raczej usłyszałem i wyczułem niż zobaczyłem na ścieżce coś dużego, ciepłego i oddychającego, ominąłem to na wszelki wypadek szerokim łukiem, następnego dnia okazało się, że to był wielki byk - na tej łące wypasano czasem krowy. Ale tego wieczora wyszedłem po pracy i okazało się, że widoczność wynosi poniżej jednego metra. Autentycznie - wzrok nie sięgał gruntu! Wszędzie szare mleko. Widać było tylko jaśniejsze miejsca tam gdzie były jakieś lampy, a i to nie dalej niż na jakieś 50 metrów. O pójściu na przełaj nie mogło być nawet mowy, poszedłem ulicą. Nie chodnikiem - ulicą przy krawężniku, żeby macać drogę nogą. Dla oszczędności świeciła się co druga lampa uliczna - w połowie odległości między dwiema świecącymi był moment, gdy nie było widać dokładnie nic oprócz niejasnej szarości daleko z przodu i daleko z tyłu i trzeba było posuwać się całkowicie po omacku. Na dole na szczęście było już trochę lepiej, chociaż z okna baraku nie było widać sąsiedniego baraku położonego o mniej niż 10 metrów. Było widać tylko światło z tego kierunku. Na placyku koło mensy stał Wartburg z uchyloną nieco szybą, przez szczelinę wystawały jakieś rurki i słychać było pracującą elektryczną pompkę. Wyraźnie pobierali nieoznaczonym samochodem próbki powietrza. Następnego dnia rano widoczność wróciła, ale śnieg był cały żółtobrązowy, widać było wyraźnie po śladach jak powietrze opływało różne przeszkody.

Historię tę dedykuję do namysłu zielonym ekoterrorystom. Stop! Powiedziałem: "Do namysłu"! Bez namysłu jest to historia o tym, jak bardzo be są paliwa kopalne, zwłaszcza bez żadnych filtrów. A teraz z namysłem: Jak zapewnić ciepło i prąd ludziom przy pomocy wiatraków i energii słonecznej w długie, bezwietrzne, zimowe wieczory?

W następnym odcinku: Obyczajowość w NRD.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dotyczy: , , , , ,

Kategorie:DeDeeRowo

Komentarze: (1)

Żegnaj NRD (36): Religia w NRD

W Polsce załapaliśmy wszyscy szeroko lansowanego mema, że realny socjalizm = antyreligijność. Ale to raczej niezupełnie tak było, spróbuję tu wyprostować perspektywę relacją z NRD.

NRD było znacznie bardziej zideologizowane i kontrolowane niż Polska, stąd można by przypuszczać że z religią walczono tam jeszcze bardziej niż w Polsce. A tymczasem religia w ogóle nie była tam jakimkolwiek tematem. (Znowu zastrzeżenie: mówię o latach 80-tych, jak było wcześniej się nie wypowiadam). Poza obowiązkowym czytaniem, co na ten temat miał do powiedzenia Marx nie było żadnych praktycznych działań skierowanych przeciw kościołom i wierzącym. Oczywiście wierzący nie mógł zostać funkcjonariuszem policji albo Stasi, ale trudno uznać to za specjalną szykanę.

W NRD teologię wykładano nawet na państwowych uniwersytetach, co dawało czasem śmieszne efekty - można było być magistrem teologii po Uniwersytecie imienia Karola Marxa w Lipsku.

Budynek uniwersytetu im. Karola Marksa w Lipsku, NRD, skan z czasopisma Merian nr 9/77

Budynek uniwersytetu im. Karola Marksa w Lipsku, NRD, skan z czasopisma Merian nr 9/77

W Ilmenau działały przede wszystkim kościoły ewangelicki i katolicki. Procent ludności deklarującej się jako wierząca nie był wysoki. Do parafii ewangelickiej należał największy kościół w mieście - patrz zdjęcie poniżej - był on jednak dość zaniedbany i wymagał remontu. Bywaliśmy w nim na koncertach, w organach co pewien czas się coś zacinało. Zdjęcie jest w miarę aktualne i na nim jest już po remoncie.

Kościół ewangelicki w Ilmenau

Kościół ewangelicki w Ilmenau

Parafia katolicka miała znacznie mniej wiernych (Turyngia jest jednak raczej protestancka, przypominam Eisenach i Lutra), ale w 1983 wybudowała całkiem ładny kościół, najlepszy kawałek architektury współczesnej w znacznej okolicy. Ale to żadna sztuka, bo był to jedyny kawałek architektury współczesnej w okolicy nie będący standardowym blokiem mieszkalnym, standardową halą sklepową, standardowym biurowcem ani standardową halą fabryczną. Oczywiście miejscowa parafia w życiu nie miałaby środków na postawienie takiego budynku - kościół został sfinansowany przez KK z RFN i dostarczony z Zachodu w elementach zmontowanych tylko na miejscu. W takich sytuacjach scentralizowana struktura KK się sprawdza - rozproszeni ewangelicy nie byli w stanie nawet zebrać pieniędzy na remont swojego kościoła.

Kościół katolicki w Ilmenau, NRD, 1988

Kościół katolicki w Ilmenau, NRD, 1988

Wierzący działali bez żadnych przeszkód, pisałem już o pokazie filmowym z potencjalnie antysystemową dyskusją, zorganizowanym całkiem oficjalnie i z wszystkimi zezwoleniami przez studentów ewangelików. Co roku w okresie konfirmacji (ewangelicki odpowiednik bierzmowania) nie sposób było znaleźć miejsca w restauracji - bo wszędzie były imprezy z tej okazji. Lansowano świecki jej odpowiednik - Jugendweihe - oczywiście obowiązkowy dla wszystkich, ale nic mi nie wiadomo o jakichś naciskach w sprawie konfirmacji czy bierzmowania. Do kościoła katolickiego co niedziela przyjeżdżał polski ksiądz i odprawiał mszę po polsku dla dziewczyn pracujących w Glasie i studentów. On też nie miał żadnych przeszkód w swojej działalności.

We wspomnianym przeze mnie filmie "Sieben Sommersprossen" pierwsze sceny pokazują wzajemną zależność miejscowego pastora i miejscowego sekretarza partii i ich wzajemny stosunek do którego dobrze pasuje niemieckie słowo Hassliebe. W sumie tak to rzeczywiście wyglądało, nie tylko w NRD.

Znana na świecie jest historia modlitw poniedziałkowych (Montagsgebete) odbywających się w Nikolaikirche w Lipsku, które potem, w 1989, przerodziły się w demonstracje poniedziałkowe (Montagsdemonstrationen). Te modlitwy odbywały się regularnie co tydzień od 1981 i mimo że agenci Stasi zawsze byli na miejscu i pisali potem swoje sprawozdania, to nikomu z uczestników nic się nie stało i siły bezpieczeństwa nigdy nie interweniowały. Wrócę do tego jeszcze w przynajmniej jednym odcinku.

Teraz porównajmy - czyż nie było to wszystko w sumie tak, jak i w Polsce? Kościół mógł sobie działać prawie jak chciał i wolno mu było więcej niż normalnemu obywatelowi (gdyby normalny obywatel na ulicy zaczął głośno opowiadać takie rzeczy jak oni mówili w tym kościele w Lipsku, to zostałby szybko zwinięty. I w NRD i w Polsce).  Pod egidą kościoła (też i NRD i w Polsce) działało mnóstwo grup, które bez tej ochrony działać by nie mogły (w NRD nawet punki zrzeszały się i koncertowały przy kościele, bo gdzie indziej im nie było wolno). To ma być szczególne prześladowanie? To ma być antyreligijność?

Nie przeczę, że na przykład w Polsce zdarzały się wypadki prześladowania, a nawet zabójstw księży. No ale oddzielmy wreszcie zmienne istotne od nieistotnych! Przecież nie dlatego byli oni prześladowani, że byli za bardzo wierzący, tylko dlatego że za mocno się angażowali w działalność opozycyjną. Takie rzeczy przydarzały się również świeckim i ateistom.

W następnym odcinku: Ochrona środowiska w NRD.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dotyczy: , , , , , , ,

Kategorie:DeDeeRowo

4 komentarze

Żegnaj NRD (25): Dalej na Zachód, znowu przez Wschód

Pisałem już o aspirancie A., który na wakacjach 1986 pracował w firmie w RFN, we Frankfurcie nad Menem. Miał on zamiar pojechać tam jeszcze raz w następnym roku, a właściciel firmy był chętny do przyjęcia jeszcze jednego pracownika na wakacje. A. zaproponował to mi, bo wiedział że sobie tam poradzę. Ja, oczywiście byłem bardzo chętny - wtedy każdy by się zgodził na wyjazd nawet do pracy fizycznej, a co dopiero jako programista.

Tak więc zostało postanowione, że jedziemy. Ale wtedy nie było tak prosto jak teraz. Opisałem już trudności z wyjazdem nawet do kraju bloku, wyjazd na Zachód to była zupełnie inna klasa problemu. I tak po pierwsze, to kraj zachodni wymagał posiadania zaproszenia. Chodziło o to, żeby ktoś miejscowy przyjął odpowiedzialność, zwłaszcza finansową, za tego biedaka który przyjedzie. Z zaproszeniem można było złożyć w konsulacie wniosek o wizę (na szczęście wtedy mieliśmy konsulat niemiecki w Szczecinie) oraz wniosek o paszport. Zaprosił mnie mój krewny który wyjechał do RFN około 1980, mieszkał gdzieś w Zagłębiu Ruhry. Będąc w kraju złożyłem wniosek o wizę wkrótce dostałem wiadomość, że będzie. I dopiero wtedy zaczęły się prawdziwe schody.

Samo dostanie paszportu na wyjazd na Zachód dla Polaka nie było specjalnym problemem. NRD-owcy mogli sobie taką próbę od razu darować, chyba że lubili rosyjską ruletkę i chcieli od razu wyjechać na stałe (będzie o tym odcinek). Polacy mogli wyjeżdżać prawie że ot tak sobie, no chyba że kogoś SB chciała skłonić do współpracy albo poszykanować. Ale to było rzadkie, osobiście się z nikim tak szykanowanym nie zetknąłem. Moje problemy były natury technicznej:

  • Do złożenia wniosku paszportowego niezbędne było pojawienie się z dowodem osobistym w właściwym terytorialnie Urzędzie Paszportowym.
  • Właściwy terytorialnie Urząd Paszportowy był w Szczecinie.
  • Mój dowód był w Warszawie, w Biurze Współpracy z Zagranicą Politechniki Warszawskiej.

Czyli gdybym miał zrobić taką akcję zgodnie z regułami to musiałbym:

  • Pojechać z Ilmenau do Szczecina (450 km).
  • Ze Szczecina pojechać do Warszawy (550 km), oddać paszport służbowy i wziąć dowód.
  • Z Warszawy pojechać do Szczecina (550 km), złożyć wniosek paszportowy.
  • Ze Szczecina pojechać do Warszawy (550 km), zdać dowód, pobrać paszport służbowy.
  • Z Warszawy pojechać do Szczecina (550 km).
  • Ze Szczecina pojechać do Ilmenau (450 km).

Najprostszy skrót - pojechanie bezpośrednio z Ilmenau do Warszawy lub odwrotnie, wiele nie wnosił. No tragedia po prostu. Więc w Szczecinie wybrałem się do kierownika Urzędu Paszportowego i ustaliłem z nim, że mogę sobie to trochę skrócić: Po pobraniu dowodu mogę pójść do dowolnego Urzędu Paszportowego w Warszawie, oni mi potwierdzą dane na wniosku paszportowym, potem znowu wezmę mój paszport służbowy, wrócę do Szczecina i tam złożę ten wcześniej potwierdzony wniosek. Dwa przejazdy, 1100 kilometrów i półtorej doby do przodu.

Więc tak zrobiłem. Prawie wypaliło. Znaczy wniosek mi w Warszawie po krótkiej dyskusji potwierdzili, problem powstał w niespodziewanym miejscu, mianowicie pani na Politechnice nie dała mi paszportu. Powiedziała że już są wakacje i mi paszport nie przysługuje bo będę jeździł na niego prywatnie. Teoretycznie miała rację, według przepisów powinniśmy zdawać paszporty na wakacje, ale ta odległość... A w praktyce to nie miała racji, bo wakacje to były w Polsce a my jeszcze mieliśmy trzy czy cztery tygodnie zajęć. Ale się uparła i już. Musiałem iść do Ministerstwa Edukacji, pisać podanie o wydanie paszportu i zobowiązać się do dostarczenia zaświadczenia z uczelni, że zajęcia jeszcze są. Ale zdążyłem (ledwie) jeszcze tego samego dnia i znowu miałem paszport służbowy w ręku.

Po tych paru tygodniach czas nadszedł. Pojechałem do Szczecina, potem znowu do Warszawy po dowód, do Szczecina po paszport turystyczny (co to za pomysł, żeby stolica była tak daleko na wschodzie!), do konsulatu po wizę. Rodzice wymienili mi na książeczkę walutową przysługujące na wyjazd na zachód 21 marek RFN po kursie oficjalnym (czyli niesamowicie korzystnym, to była dobra strona systemu z przymusową wymianą walut) i dodali stówę kupioną na czarnym rynku. Akurat do Fuldy jechał samochodem kolega ojca z pracy. Kolega ten pracował wcześniej na Polserwisowskim kontrakcie właśnie tam, w Fuldzie, jako konstruktor. Więc zostało ustalone, że mnie do tej Fuldy zabierze, tam wsiądę w pociąg i nim pojadę te pozostałe niecałe 100 km do Frankfurtu.

Polservice był firmą zajmującą się eksportem polskiej, wykwalifikowanej siły roboczej za granicę, głównie do krajów zachodnich. Pośredniczyli oni w zawarciu kontraktu i załatwiali formalności paszportowe, wizowe itp., pobierając za to spory procent zarobionych przez pracownika pieniędzy w twardej walucie.

Pojechaliśmy Fiatem 125p kolegi ojca, nawiasem mówiąc ten Fiat był kupiony w RFN właśnie na tym jego kontrakcie.

Polskie Fiaty 125p były sprzedawane na Zachodzie, jednak bez dużych sukcesów. Sprzedawały się przede wszystkim dzięki swojej niskiej cenie, kupowali je głównie ludzie na kontraktach terminowych - na przykład żołnierze amerykańscy odbywający służbę w Europie. Po prostu nie było im żal zostawić taki samochód wracając do siebie do kraju. Kupowali je również Polacy pracujący na Zachodzie - były to trudno dostępne w Polsce wersje eksportowe dostępne od ręki, a w Polsce na nowego Fiata w gorszej wersji trzeba było czekać co najmniej kilka lat. Do tego potem, w Polsce, nie było problemu z serwisowaniem.

Droga prowadziła A11, Berliner Ringiem, A9 i A4, zupełnie jak do Ilmenau. Tyle że koło Erfurtu nie zjechaliśmy na Arnstadt ale pojechaliśmy dalej prosto, w stronę granicy. To było duże przeżycie, taki wyjazd na drugą stronę (nach drüben, jak mówili w NRD). Przed ostatnim zjazdem przed granicą, na Eisenach, pojawiły się wielkie tablice "Ostatni zjazd!", "Zastanów się, czy naprawdę tego chcesz!", "Po raz ostatni ostrzegamy!" (Żeby nie było wątpliwości, bo wiele rzeczy które tu piszę może dziś wydawać się niewiarygodne - tutaj ironizuję, tablice były sformułowane śmiertelnie poważnie. Przy tym "śmiertelnie" należy brać dosłownie, z nimi żartów nie było). Dalej na autostradzie stał pojedynczy policjant który sprawdził nasze paszporty. Nie, to nie była jeszcze granica. To było - używając terminologii z zakresu szeregowania zadań - testowanie na dopuszczenie do testowania do przekroczenia granicy. Po następnych paru kilometrach zobaczyliśmy budynki przejścia granicznego po stronie NRD. Nowiutkie, zbudowane ledwie dwa lata wcześniej. Część tych zabudowań istnieje do dziś (chociaż trudno powiedzieć jak długo jeszcze, w tej chwili prowadzone są tam intensywne prace budowlane) jako Rasthof Eisenach. Autostrada biegła prosto omijając te budynki, ale była zastawiona solidnymi zaporami. Wszystkie samochody musiały zjechać estakadą na bok i podjechać pod budynek przejścia granicznego (Na zdjęciu poniżej część z lewej to wyjazd, z prawej wjazd. Estakada i wiaty części wyjazdowej już nie istnieją). Z kilku pasów do odprawy otwarty był tylko jeden, a i tak kolejki nie było. Funkcjonariusz graniczny sprawdził dokładnie paszporty, podyskutował trochę, że za szybko jesteśmy (ale nie na tyle szybko żeby nam wlepić mandat), zajrzał przy pomocy luster na kółkach pod samochód, niewykluczone że samochód został dyskretnie prześwietlony (podobno mieli do tego instalacje, nie wiem czy akurat tam też). I puścił. Aż mi trudno było w to uwierzyć.

Przejście graniczne Wartha

Przejście graniczne Wartha Źródło: www.grenzzaunlos.de

 

Rasthof Eisenach na miejscu przejścia granicznego Wartha

Rasthof Eisenach na miejscu przejścia granicznego Wartha

Wróciliśmy na autostradę, po paru następnych kilometrach zobaczyliśmy małą (przynajmniej w porównaniu) budkę przejścia granicznego po stronie RFN. (W tym miejscu jeszcze kilka lat temu znajdował się Rasthof Herleshausen - ten budyneczek w lewej, w głębi, ale już go nie ma.) Tam tylko krótko obejrzeli paszporty i już - byliśmy z drugiej strony.

Przejście graniczne Herleshausen

Przejście graniczne Herleshausen Źródło: www.grenzzaunlos.de

Niedługo potem, wczesnym popołudniem zostałem wysadzony przed dworcem w Fuldzie. Kupiłem bilet do Frankfurtu, na pociąg osobowy oczywiście. I tak kosztował horrendalnie, nawet dla mnie - w końcu trochę lepiej sytuowanego - bo 26 marek zachodnich. Więcej niż było tej oficjalnej wymiany. Pociąg jechał wolno i zatrzymywał się co chwilę, może to i dobrze, mogłem się spokojnie przyglądać innemu światu. Dzięki oglądaniu zachodniej telewizji nie spodziewałem się bezproblemowego i bezkonfliktowego raju. "Weihnachtsbaum in unserem Arbeitsraum interessiert uns kaum" (Choinka na naszej hali nas wali) głosił napis wymalowany sprayem na murze mijanej fabryki. Słusznie, mnie też. Wkrótce wylądowałem na dworcu we Frankfurcie.

A co było dalej, o tym w następnym odcinku.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dotyczy: , , , , , , , ,

Kategorie:DeDeeRowo

5 komentarzy

Żegnaj NRD (23): Kuchnia NRD

W poprzednim odcinku nie było zapowiedzi następnego, nie dlatego żebym nie wiedział co będzie dalej - stale mam przygotowane 2-3 odcinki do przodu - ale dlatego że po dopisaniu zapowiedzi Blox znowu powiedział, że tekst za długi. Zasadnicza treść się zmieściła, a dzielić notki nie chciałem. No ale trudno narzekać na darmowy serwis, wybrzydzać mógłbym gdybym chciał z moich notek zrobić książkę za pieniądze.

Jak już wspominałem, stać nas było na częste stołowanie się w restauracjach. Najbliżej było do restauracji w Mensie, było tam niedrogo i smacznie, problemem był tylko ograniczony czas otwarcia i kolejka w porze gdy wszyscy jedli (czyli między dwunastą a pierwszą). Obsługa też nie była zbyt szybka, gdy kiedyś przy dwóch daniach w karcie napisali "Czas oczekiwania - 15 minut" to wszyscy zamawiali akurat te, ciesząc się że tylko tyle. Ten błąd w karcie więcej się nie powtórzył. Przeciętne danie kosztowało 3-4 marki, to było naprawdę tanio.

Inne restauracje były nieco droższe i trzeba było do nich kawałek pójść. A w niedzielę Mensa była zamknięta i trzeba było albo zrobić coś samemu z posiadanych produktów, albo pójść do miasta. Robienie samemu było jak najbardziej możliwe, mięso było w sklepach (przypominam o kartkach na mięso w Polsce), trochę problemów było z warzywami i owocami. Trudno dostępne były również niezbędne do wielu smacznych potraw pomidory i pieczarki.

Najlepszą restauracją w mieście był dawny hotel "Zum Löwen" (Tu mieszkał Goethe). Za 9-10 marek można było tam zjeść naprawdę przyzwoity obiad. Dla przeciętnego studenta było to sporo - głównym pożywieniem studentów NRD-owskich były Schinkennudeln - makaron z sosem pomidorowym i niewielkim dodatkiem mięsa, albo przyrządzony własnoręcznie albo gotowy, ze słoika - ale dla nas bez problemu. Budynek był (jak i cała ulica) ślicznie odnowiony z zewnątrz, ale w pewnym momencie restauracja została zamknięta bo dom groził zawaleniem.

Hotel Zum Löwen Ilmenau

Hotel Zum Löwen Ilmenau

Wielu ludzi było stać na restaurację, kolejka do restauracji w porze obiadu była czymś normalnym.

A co właściwie dawali w tych restauracjach do jedzenia? Sztandarowym daniem kuchni NRD-owskiej była wywodząca się z kuchni rosyjskiej zupa "Soljanka". Była to gęsta zupa ze sporą ilością mięsa i warzyw, pikantna i zakwaszona ogórkami konserwowymi. Do tego plasterek cytryny. Mmm, zjadłbym, chyba muszę znaleźć jakiś przepis.

Soljanka

Soljanka

Drugą co do popularności zupą była gulaszowa, a trzecią Kraftbrühe, czyli rodzaj rosołu wołowego z klopsikami mięsnymi.

Na drugie dawali klasyczne dania kuchni niemieckiej - sznycle, pieczenie, golonkę, jednym z niewielu nie spotykanych gdzie indziej był Sofia-Schitzel - kotlet zajmujący połowę dużego talerza (znowu przypominam o kartkach na mięso w Polsce). Drugą specjalnością (moją ulubioną) był sznycel "Strindberg" - kotlet posmarowany z obu stron musztardą i obtoczony w cieście naleśnikowym.

Warzywa, jak już wspominałem, podawano najczęściej standardowe, ze słoika, w jednym z kilku rodzajów identycznych wszędzie.

Istniała w NRD bardzo dobra sieć restauracji rybnych, najlepszą z nich była ta najdalej od morza - w Suhl. Zawsze gdy byłem w Suhl jadłem właśnie tam. Również w Suhl znajdowała się restauracja japońska - znam ją tylko z opowiadań, bo mimo że menu kosztowało 100 marek, miejsca w niej trzeba było rezerwować z rocznym wyprzedzeniem (to znowu nie hiperbola, tak było).

Gastronomia uliczna w NRD ograniczała się do budek z Bockwurstami (grubymi parówkami z wody) i Bratwurstami (rodzajem drobno mielonej kiełbasy białej z grilla). Bockwurstów nie lubiłem, ale bratwursty tak. Nawiasem mówiąc "Bockwurstami" nazywaliśmy generalnie Niemców z NRD. Natomiast praktycznie nie było znanych z Polski budek z lodami, bitą śmietaną, goframi, rurkami z kremem i innymi deserami.

Pewnego razu zobaczyliśmy jednak w Lipsku przyczepę, z której dwóch facetów sprzedawało gofry z bitą śmietaną. Kolejka stała na 50 metrów. Na przyczepie wisiała przywieziona z Zachodu tabliczka głosząca: "Vor Inbetriebname des Mundwerks ist das Gehirn einzuschalten!" (Przed uruchomieniem aparatu mowy włączyć mózg!). Potraktowaliśmy ją jako żart, jednak jej głęboki sens wyszedł na jaw wkrótce po pierwszym ugryzieniu gofra. Nie były one z bitą śmietaną, o nie. Były - nie zgadniecie - z pianą z białek! Nie słodzoną! Już mieliśmy lecieć do sprzedawców uruchomić aparaty gębowe artykułując pretensje, ale zgodnie z radą na tabliczce włączyliśmy najpierw mózgi. I zauważyliśmy, że nikt bitej śmietany nie obiecywał, w opisach nie było słowa o tym, co to ma być, wrażenie że to była bita śmietana powstało wyłącznie w naszych umysłach. Wkurzające, tak się dać wkręcić, ale dowcip przedni.

"Przed uruchomieniem aparatu mowy włączyć mózg"

"Przed uruchomieniem aparatu mowy włączyć mózg" Żródło: www.buddelbini.de

Była też w Ilmenau prywatna cukiernia, należąca do pani Schindler. Wyglądała jak kawałek lepszego świata - chociaż mała, to elegancko urządzona, nawet w RFN nie miałaby się czego wstydzić. Ciastka robili naprawdę dobre, chociaż oczywiście w stylu niemieckim - większość polskich jest jednak lepsza. Zdjęcie aktualne, za NRD nie było w niej sali kawiarnianej.

Ilmenau - Konditorei Schindler

Ilmenau - Konditorei Schindler

W odcinku o kuchni nie może zabraknąć piwa. Wbrew utartym stereotypom mówiącym że w Niemczech jest dobre piwo, w NRD o dobre piwo było bardzo trudno. Większość gatunków była (podobnie jak i w Polsce) nie pasteryzowana i miała ograniczoną trwałość i zasięg terytorialny. W Ilmenau można było kupić praktycznie wyłącznie piwo z pobliskiego browaru w Schmiedefeld - Schmiedefelder Bier, zwane SchmiBi - o którym opowiadano taki dowcip (nie będzie dobrze opowiedziany, bo pamiętam głównie pointę):

Rolnik miał konia, który zachorował. Weterynarz zlecił badanie moczu konia. Rolnik z jakichś przyczyn (nie pamiętam już jakich) zamiast moczu oddał do analizy SchmiBi. Wynik badania był "Pański koń ma cukrzycę".

Ale na pewno ten sam dowcip opowiadano o każdym innym gatunku marnego piwa.

Podkładka pod piwo "Schmiedefelder Bier"

Podkładka pod piwo "Schmiedefelder Bier" Źródło: www.bierdeckelsammler.net

Nie mogłem się doguglać etykietki od SchmiBi, więc załączam zdjęcie podkładki, zwanej przez nas keksem - od dowcipu:

Żołnierz radziecki przyszedł do knajpy w NRD i zamówił piwo. Kelnerka przyniosła piwo i podkładkę, postawiła, poszła. Za chwilę żołnierz znowu zamawia piwo. Kelnerka przynosi - a tu podkładki nie ma. No cóż, położyła następną. Ale sytuacja powtórzyła się jeszcze parę razy - podkładka ciągle ginęła. Za którymś razem kelnerka się wkurzyła i nie dała podkładki. Na co żołnierz: "A keksa niet?"

Lepsze piwo przywoziłem z Erfurtu, ale ono też nie było pasteryzowane i nie można było zrobić sobie zapasu. Istniał jednak jeden gatunek dobrego, pasteryzowanego piwa z NRD - Radeberger Pilsner. Piwo to było dostępne prawie wyłącznie w lepszych restauracjach (i to lepszych niż "Zum Löwen" w Ilmenau), a w normalnym sklepie praktycznie wcale. Tylko w sklepach dla aparatczyków. Marka przetrwała zjednoczenie i istnieje do dziś, należy do koncernu Dr. Oetker.

Podkładka pod piwo "Radeberger"

Podkładka pod piwo "Radeberger" Źródło: www.bierdeckelsammler.net

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dotyczy: , , , , , ,

Kategorie:DeDeeRowo

7 komentarzy

Żegnaj NRD (18): Tu, pod tą gruszką sikał Kościuszko… znaczy Goethe z Lutrem

Szczególną atencją cieszył się w NRD Goethe. Właściwie nie była to tylko NRD-owska ani tylko socjalistyczna przypadłość - całe Niemcy czczą Goethego już od bardzo dawna. We wszystkich miejscach, gdzie Goethe był, nawet przez chwilę tylko wisi tablica pamiątkowa "Tu był Goethe", "Tu nocował Goethe", "Tu mieszkał Goethe" itp. Szczyt szczytów to tablica w Erfurcie "In diesem Hause Goethe und Schiller gingen ein und aus" (W tym domu Goethe i Schiller weszli i wyszli) Ale może to jakiś cytat albo nawiązanie, którego nie łapię. (Uzupełnienie: Jak podpowiada nudniejszy, to ja nie znam idiomu. Oznacza to W tym domu Goethe i Schiller często bywali). Ponieważ Goethe spędził w Ilmenau 8 lat, a w regionie znacznie więcej, tablice związane z nim wisiały na co drugim rogu.

Tablice poświęcone Goethemu na hotelu "Zum Löwen" w Ilmenau

Tablice poświęcone Goethemu na hotelu "Zum Löwen" w Ilmenau

Teraz mieszkam we Frankfurcie, gdzie Goethe się urodził. Tu jest tak samo. Goethe Goethem Goethego pogania. Prawie jak JPII w Polsce.

Przy okazji anegdota, nie z NRD ale  związana z kultem Goethego. Gdzieś tak około 1995 byłem na wycieczce w rezerwacie Szczeliniec Wielki w Górach Stołowych. Wtedy chodziło się tam grupami, z przewodnikiem, który trochę bredził (chyba był co nieco pod wpływem). A ponieważ Goethe tam był, obowiązkowo musiała być też tablica pamiątkowa. Na górze tablicy napisane było "Goethe", poniżej profil poety, a na dole data "August 1920" (za rok nie daję gwarancji , ale wiek XX). Jak widać niemiecki napisów nie był zbyt wyszukany. Przewodnik oświadczył, że "Wielki poeta niemiecki, August Goethe, odwiedził to miejsce w 1920 roku". ROTFLowaliśmy nieprzeciętnie, przewodnik w ogóle nie rozumiał o co nam chodzi.

Chciałem dołączyć zdjęcie tej tablicy, ale po guglaniu się okazało, że w ramach Kulturkampfu zastąpiono ją tablicą w języku polskim. To może od razu trzeba było zamienić jeszcze Goethego na Mickiewicza? Niestety nie zrobiłem wtedy zdjęcia, załączam tylko zdjęcie nowej tablicy po polsku.

Szczeliniec Wielki - tablica upamiętniająca wizytę Goethego

Szczeliniec Wielki - tablica upamiętniająca wizytę Goethego Źródło: fotoforum.gazeta.pl

Skoro Goethe był bohaterem ogólnoniemieckim, władze NRD poszukały sobie innego obiektu czci. Musiała być to postać historyczna, niekomunistyczna (bo byłaby zbyt nowa i kontrowersyjna), działająca na terenie późniejszego NRD i w jakiś sposób ideologicznie pasująca do ich profilu. Wybrano Marcina Lutra. Dla mnie było to pewnym zaskoczeniem - osoba duchowna itp. ale chyba chodziło o przypisanie mu walki o czystość doktryny. No i przeciwstawienie się imperialistycznej władzy (w tym przypadku kościelnej, ale tego tematu nie pogłębiano) dla dobra zwykłych ludzi. Owszem, i to można w naukach Lutra znaleźć, ale Luter nie był postacią na tyle jednoznaczną, żeby nie trzeba było się gimnastykować dopasowując jego poglądy do aktualnych potrzeb propagandy ideologicznej.

W takiej gimnastyce NRD-owscy propagandziści byli bardzo dobrze wyćwiczeni. Jeżeli co chwilę trzeba uzasadniać, że istnieje tylko jeden naród radziecki, ale za to dwa, osobne narody niemieckie (sic! To znowu nie jest ironia, tylko autentyk! Mieli tak nawet napisane w konstytucji!), to odpowiednie wykręcenie poglądów Lutra nie jest w porównaniu z tym żadnym problemem. Na marksizmie-leninizmie wpierano nam też na przykład tezę, że historia to stały postęp w kierunku przyszłego, komunistycznego raju, a nigdy regres. Jak w takim razie tłumaczono okres nazizmu? To też był postęp, bo klasa robotnicza coś się dzięki temu nauczyła. Nic nie zmyślam, tak naprawdę twierdzili. Ja też potrafię w tym stylu: Raj (nawet komunistyczny) nie może leżeć w przyszłości, to nie zgadza się z elementarną intuicją - czasy od zawsze są coraz gorsze (dołączyć udokumentowane zapiski jeszcze z czasów faraonów), więc raj musiał być na początku, tak jak napisano w Starym Testamencie. Gdyby to był tylko taki trolling jak u mnie, to może było by nawet zabawne, ale oni takie rzeczy robili na śmiertelnie poważnie.

Ale wróćmy do Lutra i NRD. Luter podróżował znacznie mniej niż Goethe, więc aż tyle tablic powiesić się nie dało, ale wszędzie, gdzie tylko był musiano się tym pochwalić. Na przykład Wittenbergę nazwano Lutherstadt Wittenberg (Miasto Lutra Wittenberga). Wiem, że ten przydomek dodano jeszcze przed NRD, ale w NRD używano go konsekwentnie wszędzie. Za NRD (tak dokładnie to chwilę wcześniej, w 1946) ten sam przydomek nadano miastu Eisleben, gdzie Luter się urodził i zmarł. Na zamku Wartburg, salę gdzie pracował nad tłumaczeniem Biblii pokazywano jak relikwię.

Pokój Lutra na zamku Wartburg

Pokój Lutra na zamku Wartburg

Przyznaję, że ten odcinek jest trochę pretekstowy. Dalej będzie lepiej.

W następnym odcinku: Handel międzynarodowy.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dotyczy: , , , , , , , , , ,

Kategorie:DeDeeRowo

3 komentarze